ÖZDEN DEMİR
Sabah kahveni içerek, e-postalarını kontrol etmektesin. Alışıldık, okunmamış 20 yeni e-posta… Ama onların arasından bir tanesi dikkatini çekiyor: Ne zamandır çalışmak istediğin bir biyoteknoloji devi yeni bir proje başlatmış ve senin mimarlık ofisini de ihaleye davet ediyor! Büyük haber! Ama sevinmek için biraz erken; bu, uzun ve zorlu bir süreç olacak; tabii ihaleyi alabilirsen…
Bir ay sonra – İhaleye girmek için senden istenen bilgileri yolladın, onlar da sana yeni projenin ilk bilgilerini gönderdiler; yani ihaleye kabul edildin, tebrikler! Gelen bilgilere göre kanser araştırmaları ve tedavisi için yeni bir binaya ihtiyaç duyuyorlar. Proje de firmanın İspanya’daki kampüsünde; yani tekrar bir yurt dışı projesi, harika! Kesin içerisinde klinik laboratuvarlar ve üretim için temiz odalar vardır, tabii bu durumda soyunma odaları ve geçiş alanları da. Belki ofis birimleri de yer alır, hatta bir kantin ya da kafeterya. Kesin bir lojistik birimi de düşünmek lazım üretim varsa; mal giriş/ çıkışı ve depolama için.. Teknik birimleri de unutmamak lazım, bunun gibi kapsamlı bir binada ve yüksek teknoloji üretim tesisinde büyük bir havalandırma-iklimlendirme merkezi olmalı… Daha işin başında kafanda canlanmaya başladı binanın nasıl çalışacağı, heyecanlısın değil mi? O zaman sen de çalışmaya başlamalısın.. Yapman gereken bir sürü telefon görüşmesi ve planlama var: ekibini topla, kaynaklarını hazırla, ilk toplantı bir ay sonra – Vamos!
Bir ay sonra – O e-postayı aldığından beri tempo çok yüksek iş hayatında; sürekli telefonda ya da video konferanstasın. Kalan vakitte de ofisteki takımı yönetiyorsun. Kolay değil, ama motivasyonun yüksek! Şimdiye kadar her şey yolunda! Çok güzel bir takım kurdun: daha önce birçok projede beraber çalıştığın, endüstri binalarında deneyimli yapı statiği, mekanik ve elektrik tesisatı planlama ofisleri de seninle çalışmaya istekliler. Yapı fiziği ve cephe planlama ofisi de dün arayıp olumlu yanıt verdiler, çok güzel. Bir tek laboratuvar planlamadan çok emin değilsin; daha önce çalışmadığın yeni bir firma, her zaman çalıştığın planlama ofisi maalesef tamamen dolu. Projenin genel planlayıcısı ise senin ofisin, yani mimari planlama ve diğer planlama disiplinlerinin kontrolü ve koordinasyonu senin sorumluluğunda. Kendi ofisinde de kaynaklarını topladın, 10 kişilik bir ekibin var: Proje lideri, ki sensin, 2 deneyimli mimar, 2 CAD/ BIM teknikeri, 1 iç mimar, 1 proje asistanı, 2 kişi ihale işleri için ve 1 kişi de proje yönetimi planlaması için. Adı da belli artık projenin: „new production P140“; kısaca „P140“-ekibi hazır!
İspanya’daki projenin başlangıç toplantısına diğer alt planlayıcılarla beraber büyük bir ekip olarak katıldınız. Yatırımı yapan büyük biyoteknoloji firması (ATX) da kendi birim şefleriyle beraber toplantıdaydı. Herkesin birbiriyle yüz yüze tanıştığı, sakin bir havada geçen verimli bir toplantı oldu. Onlar projeden ne istediklerini anlattılar ve kendilerini tanıttılar; aynı şekilde planlayıcılar da kendilerinden ve proje hakkındaki ilk düşüncelerinden bahsettiler. Toplantının ikinci gününde diğer planlayıcılar dönerken sen ve ekibin İspanya’da bir gün daha toplantıdasınız. Projenin konsept planlamasında – ya da fizibilite çalısmasında – ilk gün, ilk workshop: sorular sorarak başlıyorsunuz. Ne geliştiriyorsunuz? Neler üretiyorsunuz? Nasıl üretiyorsunuz? Laboratuvar ve temiz oda koşulları nasıl? Kaç kişi çalışıyor, hangi vardiyalarda? Hangi ekipmanlar/ makineler var?… ATX ekibi soruları yanıtlıyor, tartışılıyor, notlar alınıyor, yeni fikirler gelişiyor… Evet, ilk workshopun verimli geçtiği kesinlikle söylenebilir! İki günlük yoğun toplantıların ve bir akşamlık İspanya turizminin ardından uçakta kahveni içerken biraz dinleniyorsun… İyi bir başlangıç yaptın, ama yapılacak daha çok iş var; ve bunu özlemişsin…
ATX ve onlarla çalışan proses planlayıcılarının da katılmasıyla proje takımı iyi genişledi. İlk proje toplantısından sonra 2 workshop daha yaptınız, bütün takımın katıldığı uzun ama sonuç verici toplantılardı. Elinizde birçok veri var ve planlar yavaş yavaş oluşmaya başlıyor. Geriye bir dönüp bakarsan öncelikle ATX ekibiyle ayrıntılı bir üretim ve çalışma seması geliştirdiniz. Yeni yapılacak binadaki laboratuvarların nasıl çalışacağı ve istenen üretim sistemi tüm aşamalarıyla bu şemada gösterildi. Şemadaki birçok adım sana daha önce yaptığın projelerden tanıdık geliyor; ama bazıları da ATX firmasının yaptığı üretime özgü, bu konuda onlardan daha ayrıca bilgi alman gerekiyor. Üretim şemasındaki adımları binadaki oda birimleri olarak tanımlarken bir yandan da burada çalışacak personel sayısı ve odalardaki ekipmanlar/ makineler hakkında yine ATX’den bilgi bekliyorsun. Her soruya çok kolay yanıt veremiyorlar onlar da tabii ki; öncelikle yapacakları bu yatırımın gelişimini ileriye yönelik planlayıp maksimum kapasitede personel ve ekipman/makineleri belirlemeleri lazım. Biraz gecikmeyle de olsa istenen bilgiler geliyor. Binanın kullanım analizini gerekli kapasiteye göre oluşturmaya hazırsın. Geometri denemeleri ve hesaplarla uğraşırken bu fikirleri biraz da yerinde hayal etmeye ihtiyacın var bir yandan da. Sahaya inme vakti…
Bir kez daha İspanya’dasınız; ATX ekibi sizin takımı kendi kampüslerinde karşılıyor. Kısa bir kahve molasının ardından hep beraber ileride projenin yükseleceği alana doğru gidiyorsunuz. Daha önce Google Haritalar’dan bu alana bakmış olsan da şu anda gerçekte karşına ne çıkacağı konusunda oldukça heyecanlısın. Arazinin eğimli olmaması seni mutlu ediyor. Toprak kalitesi nasıl acaba? Umarım çok sorun çıkarmaz… Alana vardığınızda nitekim mutlusun, büyük kısmı bos, inşaata hazır arazinin; sadece bir bölümünde yıkılacak eski bir bina var, bunu maliyet hesaplarına dahil etmek lazım. Bunun yanında proses hatları araziye doğu tarafından bir boru hattı köprüsüyle geçiyor, bu boruların binaya bağlantısını doğu tarafından yapmak en doğrusu olacaktır. Binanın ana girişi, araç yolu bağlantısı, otopark alanları da yavaştan kafanda canlanıyor. Son kullanım-hacim analizlerinde binayı 4 kat + çatıda teknik kat olarak çözmüştünüz. Şimdi bu 4+1 katlı binayı arazinde yerine koyuyorsun; batıda ve kuzey tarafında araziye komşu binalar var, konumları ve büyüklükleri sorun olmayacak. Ancak kuzeydeki binanın cephe malzemesi seni biraz düşündürmüyor değil… Böylesi bir metal cephe kaplaması İspanya’nın güneşini senin binana yansıtabilir, cephede hasara yol açabilir; bu konuyu cephe planlayıcısıyla ve yapı fizikçisiyle konuşmak için defterine not ediyorsun.. İspanya dönüşü yine yoğun bir ay seni ve ekibini bekliyor olacak. ATX önümüzdeki ay gelişmeleri görmek için bir ön sunum istiyor. Önemli bir mihenk taşı, iyi hazırlanmak lazım.
Bir ay sonra – Ön sunum öncesi hazırlıklar hızla devam ediyor. Bu süre zarfında kendi ekibinle birçok plan çalışması yaptınız, alternatifleri denediniz, analizlerin üzerinden tekrar tekrar geçtiniz, plan konsepti her çalışmada biraz daha değişti, biraz daha gelişti. Elinizde büyük ölçekli planla ve temel kesit konsepti var. Birkaç alternatifle ve birçok soruyla ATX’in istediği ön sunuma çıkmaya nihayet hazırsınız. Bu, tabii işin sadece bir kısmıydı. Aynı süreçte, genel planlayıcı rolüyle, alt planlama gruplarını da koordine ettiniz; sizin oluşturduğunuz mimari konseptin ve planların onların konseptiyle uyumlu olmasını sağladınız. Oluşturduğunuz bina konsepti çalışıyor! Ekip olarak da iyi bir iletişiminiz var, ama yine de bu koordinasyon hiç kolay değil. Özellikle projenin başında planlama disiplinlerinin birbiriyle bağlantısını, sınırlarını, hangi grubun kime hangi bilgileri vermesi gerektiğini ayrıntılı bir şekilde tanımlamak gerekiyor ki yanlış anlaşılmalar, zaman kayıpları ve fikir çatışmaları olmasın. Bunun için de bir tabela oluşturdunuz, herkes görevini biliyor; şimdilik her şey yolunda…
Ön sunum sonrası keyifler yerinde; ATX mutlu, siz de mutlusunuz! Alternatiflerin biri onların istedikleriyle oldukça uyuşuyor; sizin de istenen sisteme en uygun bulduğunuz alternatifti bu zaten. Böyle giderse konsept planlamasını büyük bir değişiklik olmadan, nitekim daha az zahmetle, sonlandırabilirsiniz. Yine de hiç iş yok değil; seçilen alternatif planında iyileştirmeler ve bazı değişiklikler yapmanız lazım. Bunun yanında belki daha uğraştırıcı olacak olan kesitlerin ve kullanım alanı net yüksekliğinin kesinleştirilmesi. Toplantıda konuşulanlar doğrultusunda havalandırma kapasitesinin artışına karar verildi; bu durumda havalandırma kanalları genişleyecek doğal olarak ve konseptteki kesit yükseklikleri yetmeyecek belki de. Bunu mekanik ekiple gelecek toplantıda konuşup çözmek lazım. Bunun yanında şimdiye kadar henüz üzerinde fazla düşünülmemiş ve bekleyen bir konu daha var: cephe. Cephe analiz ve alternatiflerine de başlamak lazım. Yavaş yavaş proje maliyetlerine ve zaman planlamasına da başlamak gerek, o da büyük bir iş olacak. Yapılacaklar listesi kafanda ve not defterinde uzarken, bir an yaptıklarını da fark ediyorsun. Birkaç ayda güzel bir ekip çalışmasıyla ön konsepti oluşturdunuz bile. Böyle giderse ihaleyi alır, projeyi siz devam ettirirsiniz… Ve belki seneye bu projenin şantiyesinde yürüyor olursun…
İspanya’dan Türkiye dönüşte, uçakta, yine yorgun ama mutlusun. Bir biyoteknoloji endüstri binası ellerinde gelişiyor… Güzel bir hikaye olacak bu.
Sözlük
Klinik laboratuvar: „ Hastalığın tanısı, önlenmesi ve tedavisine yönelik bilgi sağlamak veya bir insanın sağlık durumunu değerlendirmek amacıyla insan vücudundan alınan materyallere ilişkin biyolojik, mikrobiyolojik, immünolojik, kimyasal, immünohematolojik, hematolojik, biyofiziksel, sitolojik, patolojik ve diğer analizleri yapabilen ayrıca sonuçların yorumlanması ile ileri uygun araştırmaya yönelik tavsiye dahil bütün laboratuvar araştırmalarını kapsayan konsültasyon hizmeti sağlayabilen laboratuvardır. Tıbbi Laboratuvarda yapılan analizler, aynı zamanda tayin etme, ölçme veya bunun dışında çeşitli maddelerin veya mikroorganizmaların varlığını veya yokluğunu açıklayabilen işlemleri içerir.“ [1]
Temiz oda: „Temiz oda, üretim ve/veya araştırma amacıyla kurulan, havadaki toz ve diğer parçacıklardan mümkün olduğunca arındırılmış sıcaklık ve nem kontrollü çalışma ortamıdır. İstenilen düzeyde temizlik sağlamak için havalandırma sistemi, ortamda kullanılan araç gereçler ve ortama kullanıcı giriş çıkışı özel önlemler gerektirir. Örneğin, temiz odaya toz üretmeyen özel temiz oda tulumu ve plastik eldiven olmadan girilemez.“ [2]
Geçiş odası: „Temiz oda geçiş odaları (temiz oda kilidi), farklı alanları birbirine bağlar, insanların kirlenme olmadan hareket edebilmesini ve ayrıca nesnelerin güvenli bir şekilde taşınmasını sağlar. Hangi tip odaların birbirine bağlı olduğuna bağlı olarak, bir kilit, bir sitover banklı basit bir bölme ile donatılmıştır veya insanları parçacıklardan temizlemek için özel hava duşları eklenmiştir. Parçacıklar ve diğer kirleticiler burada hava icinde döndürülür ve emilir. Çalışan bir kilit konsepti, modern bir üretim tesisinin temel bir bileşenidir. Kilit, ürünlerin saflığını sağlamak için önemli bir ön koşuldur.“ [3]
Lojistik: „Müşteri gereksinimlerini karşılamak üzere, her türlü ürün, hizmet, servis ve bilgi akışının üretim kaynağından, son tüketiciye kadar olan tedarik zinciri içerisinde yer alan hareketinin etkili şekilde organize edilmesi, tatbiki, dağıtılması, depolanması ve kontrol altında tutulması hizmetidir. Sonuç olarak lojistik, bir ürünün ilk üreticiden son tüketiciye kadar olan nakliye, depolama, gümrükleme, ambalajlama ve dağıtım süreçlerinin tümünü kapsamaktadır.“ [4]
Fizibilite çalışması: „Fizibilite çalışması; bir girişim veya proje yapmaya karar verme süreci boyunca hem teknik hem finansal açılardan gerekli araştırmalar ile değerlendirme yapılmasıdır. Olası problemler ve tehditler araştırılarak yatırımın istenilen hedefe ulaşıp ulaşamayacağı, kar getirip getirmeyeceği öngörülmeye çalışılır. Değerlendirme sonucunda karlı bulunan fikirler için “fizibıl” denir. Fizibilite çalışması doğru kararın verilebilmesi için yapılması gereken en önemli çalışmalardan biridir.“ [5]
Proses: „Proses; sözlük tanımıyla sisteme giriş yapan bir girdiyi sistemden geçirerek çıktıya dönüştüren, bu işlemi yaparken somut olarak ölçülebilen farklı değerler üreten işlemler kümesidir. … İşletmeler için prosesler iletişim halindeki kişi, teçhizat, hammadde, işleme yöntemi ve diğer unsurların toplamıdır. … Prosesler bir üretim ya da satış mekanizmasının tüm aşamalarıdır.“ [6]
Kaynaklar
[1] https://www.bilkalite.com/sayfalar.572.tibbi-laboratuvar-nedir.htm
[2] https://lifesci.boun.edu.tr/tr/temiz-oda-birimi
[3] https://www.pure11.de/glossar/reinraumschleuse
[4] https://www.iienstitu.com/blog/lojistik-nedir
[5] https://www.kolaybi.com/blog/fizibilite-çalışmasi-nedir
[6] https://www.stendustri.com.tr/proses-otomasyonu/proses-nedir-h95383.html
Kapak Görseli: https://www.archdaily.com/154728/sainsbury-laboratory-stanton-williams?ad_source=search&ad_medium=search_result_all
METAMETRİK 